Optreden tegen transplantatiemisbruik in China
(Opmerkingen opgesteld voor een parlementaire briefing Canberra, Australië 23 november 2022)
door David Matas
Dank u dat u mij vandaag de kans geeft om met u te spreken over transplantatiemisbruik in China. Ik werk nu al meer dan zestien jaar aan deze kwestie en heb al eerder Australische parlementsleden ontmoet.
Een van de redenen, hoewel verre van de enige, dat ik en andere onderzoekers tot de conclusie kwamen dat in China gewetensgevangenen op industriële wijze werden gedood voor hun organen, was dat er geen wetten waren om het misbruik te stoppen, noch in China, noch in China. Buitenland. Toen ik mijn onderzoek met wijlen David Kilgour begon, waren de voornaamste slachtoffers beoefenaars van de op spirituele basis gebaseerde reeks oefeningen Falun Gong. Nu hun aantal is uitgeput, zijn Oeigoeren in aanzienlijke aantallen vervangende slachtoffers geworden. Maar er zijn ook anderen, Tibetanen en huischristenen, vooral, maar niet alleen, Bliksem uit het oosten.
IIn China was het probleem in 2006, toen ik aan dit werk begon, niet alleen het ontbreken van wetten. Een Chinese wet op medisch onderzoek uit 1979 en een wet op gevangenen uit 1984 stonden uitdrukkelijk toe dat de organen van de doden zonder toestemming van wie dan ook werden verkregen, op voorwaarde dat de familie de lichamen niet opeiste. China heeft, na het eerste rapport dat David Kilgour en ik schreven, een wet uitgevaardigd die toestemming voor orgaandonatie vereist, maar zonder de wet van 1979 of 1984 in te trekken. Ook past de Chinese Communistische Partij, die het rechtssysteem beheert, de wet niet tegen zichzelf toe.
In het buitenland verschilt de situatie naargelang de staat nationaliteit of territoriale jurisdictie heeft. Landen volgens het burgerlijk recht hebben doorgaans jurisdictie over de nationaliteit, wat betekent dat ze hun onderdanen kunnen vervolgen voor misdaden die in het buitenland zijn gepleegd. Common law-landen hebben doorgaans territoriale jurisdictie, wat betekent dat ze hun onderdanen alleen kunnen vervolgen voor misdaden die op hun grondgebied zijn gepleegd. Om verder te gaan is specifieke extraterritoriale wetgeving nodig. Toen David Kilgour en ik met ons werk begonnen, bestond deze extraterritoriale wetgeving tegen misbruik van orgaantransplantaties nog nergens.
Als het ging om het transplanteren van toerisme naar China, genoten degenen uit landen met een burgerlijk recht niettemin immuniteit vanwege het ontbreken van verplichte rapportage door gezondheidswerkers aan gezondheidsbeheerders van dat toerisme. Gezondheidswerkers zouden op de hoogte zijn van transplantatietoeristen omdat de orgaanontvangers bij terugkeer anti-afstotingsmedicijnen nodig hebben. Toen David Kilgour en ik aan ons werk begonnen, bestond deze verplichte rapportage ook nergens.
Er is grote bezorgdheid in het parlement van Australië over misbruik van orgaantransplantaties in China. Er zijn veel petities binnengekomen in het parlement van Australië, zowel in het Huis van Afgevaardigden als in de Senaat, over Falun Gong en orgaanroof, te beginnen in 2006 toen het rapport dat ik samen met David Kilgour schreef voor het eerst uitkwam en dit jaar doorgaat. Het Parlement is, zo kan men stellen, goed op de hoogte van het misbruik en heeft grote bezorgdheid getoond over het misbruik.
Ik heb slechts één poging tot een motie over dit onderwerp gevonden, een motie in de senaat van senator Madigan. De Senaat heeft in juli 2014 de senator formeel toestemming geweigerd om door te gaan met de motie. Het lijkt erop dat dit werd gedaan op basis van het feit dat de motie gevolgen zou kunnen hebben voor het buitenlands beleid. De senator kreeg een minuut de tijd om over de motie te spreken. En dat was dat.
Deze beperking is zelfopgelegd. Er is geen grondwettelijke belemmering die de Tweede of de Eerste Kamer belet een motie aan te nemen met implicaties voor het buitenlands beleid. Inderdaad, de Gids voor de Senaatsprocedure over kennisgevingen van moties zegt precies het tegenovergestelde en stelt dat "Kennisgevingen van moties de goedkeuring van de Senaat kunnen vragen voor een kwestie van binnenlands of buitenlands beleid". Er is niets in het huisreglement of de huispraktijk, zoals gepubliceerd, dat moties met implicaties voor het buitenlands beleid verbiedt.
De beperking van moties met implicaties voor het buitenlands beleid, zoals toegepast in Canberra, is te ruim. Massamoordenaars zoeken immuniteit. Ontkenning is het eindstadium van genocide. Als het parlement van Australië zwijgt over massale wreedheden omdat de machthebbers bezwaar zouden maken, verzwakken ze de inspanningen van Australië om deze wreedheden te bestrijden. Het stilzwijgen van het Australische parlement over ernstige, systematische schendingen van de mensenrechten door machthebbers heeft op zich al implicaties voor het buitenlands beleid, en slechte. Stilte bij massale wreedheden spreekt boekdelen.
Er kunnen situaties zijn waarin het voor de Kamer of de Senaat verstandig zou zijn om een motie met implicaties voor het buitenlands beleid niet te behandelen. Het gaat echter te ver om de parlementaire discussie over de massamoord op onschuldigen in het buitenland stil te leggen omdat dit gevolgen zou kunnen hebben voor het buitenlands beleid.
Er zijn verschillende parlementen over de hele wereld die de massamoord in China op gewetensgevangenen vanwege hun organen hebben veroordeeld. Australië zou moeten volgen. Het moet niet worden belemmerd door een overweging van de implicaties van het buitenlands beleid die in andere contexten zinvol kunnen zijn, maar hier geen zin hebben.
Er was een studie en een rapport van de Subcommissie Mensenrechten, het Huis van Afgevaardigden, de Gemengde Permanente Commissie voor Buitenlandse Zaken, Defensie en Handel, getiteld "Compassion, Not Commerce: An Inquiry into Human Organ Trafficking and Organ Transplant Tourism" van november 2018. Het rapport deed veel aanbevelingen aan de Australische regering, waaronder een over verplichte rapportage en een andere over extraterritoriale wetgeving.
De aanbeveling over verplichte rapportage was deze:
“De subcommissie beveelt aan dat de Australische regering samenwerkt met de staten en territoria, transplantatieregisters en de medische gemeenschap, om de juiste parameters, beschermingen en andere overwegingen te overwegen ter ondersteuning van een verplicht meldingssysteem waarbij medische professionals verplicht zijn om melden, aan een geschikt register of autoriteit, enige kennis of redelijk vermoeden dat een persoon onder hun hoede een commerciële transplantatie heeft ontvangen of een transplantatie afkomstig is van een niet-toestemmende donor, hetzij in Australië of in het buitenland.
Het is mij onduidelijk in hoeverre deze zaak binnen de Australische staats- en territoriale jurisdictie valt. Als ik binnen de federale jurisdictie ben, ben ik er verder niet zeker van of de bestaande wetgeving de regering van Australië machtigt om rapportage te eisen door middel van regelgeving, zonder dat er wetgeving nodig is. Als er wetgeving nodig is, en de zaak valt onder de federale bevoegdheid, dan moet dit Parlement die zeker uitvaardigen.
De aanbeveling van de subcommissie over wijziging van het Wetboek van Strafrecht was als volgt:
“De subcommissie beveelt de Australische regering aan de wet op het strafrecht van 1995 en alle andere relevante wetgeving te wijzigen voor zover het strafbare feiten betreft die verband houden met orgaanhandel:
- omvatten handel in menselijke organen, met inbegrip van het aanvragen van een commerciële orgaantransplantatie;
- van toepassing zijn op elke Australische burger, ingezetene of rechtspersoon;
- van toepassing ongeacht of het verboden gedrag zich binnen of buiten het grondgebied van Australië heeft voorgedaan;
Ik neem hier aan dat de subcommissie bedoelde te schrijven "zodat" in plaats van "voor zover".
De regering van Australië heeft, zoals ik het begrijp, niet de wettelijke bevoegdheid om het Wetboek van Strafrecht te wijzigen; alleen het parlement van Australië kan dit doen. Ik neem aan dat de subcommissie bedoelde aan te bevelen dat de regering van Australië de voorgestelde amendementen aan het parlement voorstelt.
Een regeringsvoorstel is niet nodig voor het parlement van Australië om wetgeving vast te stellen. Hoewel het weliswaar moeilijker zou zijn om een wetsvoorstel van een particulier lid aan te nemen dan een wetsontwerp van de regering, kan de goedkeuring door het parlement van wetsvoorstellen van particuliere leden gebeuren en is dat ook gebeurd.
De regering van Australië verklaarde in februari 2021 in reactie op het rapport van de subcommissie over deze specifieke aanbeveling tot wijziging van het Wetboek van Strafrecht: "De Australische regering aanvaardt deze aanbeveling in principe." Toch heeft de regering deze aanbeveling tot op heden in de praktijk niet overgenomen. Er is tot op heden geen voorstel van de regering aan het parlement om het wetboek van strafrecht te wijzigen in de richting die door de subcommissie wordt aanbevolen. Evenmin is er een initiatiefwetsvoorstel waarin deze amendementen op het Wetboek van Strafrecht aan het parlement worden voorgesteld.
Het Australische Wetboek van Strafrecht kent momenteel een wettelijk verbod met extraterritoriale werking op mensenhandel met als doel orgaanverwijdering. Mensenhandel met als doel orgaanverwijdering is echter iets anders dan orgaanhandel. Er is momenteel niets in het Australische strafrecht met extraterritoriale werking over orgaanhandel.
Vanmiddag heb ik een ontmoeting met regeringsfunctionarissen en ik zal tijdens mijn ontmoeting met hen de suggestie voortzetten dat zij deze aanbeveling uitvoeren, dat de regering aan het parlement de amendementen op het wetboek van strafrecht voorstelt die de subcommissie heeft aanbevolen. Ik zou hier willen voorstellen dat elke daartoe geneigde parlementariër hetzelfde doet en aan het parlement de door de subcommissie aanbevolen amendementen op het wetboek van strafrecht voorstelt in een initiatiefwetsvoorstel.
Ik weet dat het moeilijk is voor wetsontwerpen van particuliere leden om aangenomen te worden, zelfs als de regering er in principe geen bezwaar tegen heeft, eenvoudigweg vanwege de moeilijkheid om de nodige parlementaire tijd te krijgen. Desalniettemin dienen deze voorstellen een doel door de bal aan het rollen te krijgen, door duidelijk in wetgevende taal vast te leggen wat er kan en moet worden gedaan.
Deze wetsvoorstellen van particuliere leden zijn in veel jurisdicties voorgesteld, waaronder Canada, waar ik vandaan kom. En het zijn nuttige oefeningen geweest. Het Canadese wetsvoorstel is nog niet door het parlement gepasseerd, maar lijkt op het punt te staan dat te doen.
Australische parlementsleden hebben, door middel van de vele petities die ze bij het parlement hebben ingediend, evenals door het rapport van de subcommissie, blijk gegeven van begrip voor de kwestie van de massamoord in China op gewetensgevangenen voor hun organen. Ik stel voor dat ze de volgende stap zetten binnen hun eigen subcommissie.
David Matas is een internationale mensenrechtenadvocaat gevestigd in Winnipeg, Manitoba, Canada. Samen met David Kilgour en Ethan Gutmann was hij medeoprichter van de International Coalition to End Transplant Abuse in China.